150 lat Lutni. Historia zapisana śpiewem – wystawa „Lutnia 150 lat” czynna jest od 8.12.2022 r. do 16.04.2023 r. w Zamku Żupnym w Wieliczce
Nie tylko sól konserwuje i odmładza, także śpiewanie z pasją. Na wielicki chór „Lutnia” niewątpliwie wpływ ma i jedno, i drugie. Właśnie mija 150 lat jego istnienia. To najstarszy, nieprzerwanie działający amatorski chór w Polsce. O rocznicy przypomina wystawa zorganizowana w Zamku Żupnym w Wieliczce. Miejscem przechowywania skarbów „Lutni” stało się Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka. Trwająca wystawa rocznicowa ukazuje nie tylko te obiekty, ale także nieznane i niepublikowane dotąd materiały, takie jak prywatne fotografie z wyjazdów i spotkań. Wśród prezentowanych pamiątek znajdują się: Statut z 1874 r., odznaczenia i statuetki, najstarsze zachowane fotografie, dyplomy, kroniki, plakaty i pocztówki oraz stroje. Cenna jest hebanowa batuta, którą posługiwał się dyrygent Mieczysław Nigrin..
Powstało by integrować
Towarzystwo Śpiewacze Lutnia powstało w 1872 roku z inicjatywy nauczycieli Franciszka Groele i Aleksandra Duchowicza. Od początku swojego istnienia spełniało rolę integrującą miejscowe środowisko, a przynależność do niego była zaszczytem i sprawą honoru przedstawicieli wielickiej inteligencji. Towarzystwo związane było mocno z kopalnią soli, wielu jego członków było pracownikami kopalni, a dyrygentami i prezesami byli chórmistrze orkiestry salinarnej. Początkowo był to chór męski. W 1881 r. do wspólnego śpiewania zaproszono panie. W 1916 r. zmieniła się nazwa chóru – „Muza” stała się „Lutnią”.


Budzić patriotyzm
Chór miał na celu wychowanie patriotyczne młodzieży, szerzenie polskości, rozbudzenie świadomości narodowej i kulturalnej, wartości religijnych i naukę ojczystego języka. Ważny był też patriotyzm lokalny i śpiewanie pieśni górniczych tak chętnie wykonywanych do dziś. Do II wojny światowej chór zajmował się także wystawianiem oper i miał swoją orkiestrę.
Wszystko w Wieliczce dzieje się z Lutnią
Koncerty, majówki, wieczorki muzykalno-wokalne z tańcami i obchody rocznic narodowych a także ważne wydarzenia w Wieliczce działy się ze śpiewem „Lutni”. W 1903 roku chór uświetnił odsłonięcie pomnika Adama Mickiewicza, w 1906 r. wziął udział w uroczystości poświęcenia kościoła św. Sebastiana po zakończonej renowacji, a w 1966 r. zaśpiewał w czasie uroczystego otwarcia ekspozycji Muzeum w kopalni soli. Do dziś śpiewa w czasie wielickich uroczystości patriotycznych, religijnych oraz organizowanych przez Muzeum.
Pomagać innym
Obie wojny światowe, choć odcisnęły bolesne piętno, nie przerwały działalności „Lutni”. Wielu jej członków brało udział w działaniach wojennych, a ci którzy pozostali potajemnie, narażając się na represje, organizowali spotkania oraz pomoc dla rodzin poległych i poszkodowanych w czasie wojny.
Otwarci na świat
Po 1989 roku pojawiły się nowe możliwości, chętnie nawiązywano współpracę z innymi chórami i placówkami kulturalno-oświatowymi. Przede wszystkim jednak „Lutnia” wyjeżdżała koncertować na Zachód Europy – do Niemiec, Francji, Holandii, ale także Czech i Ukrainy będąc ambasadorem polskiej kultury muzycznej.
Zasłużone nagrody
Zaangażowanie chórzystów i ciągły rozwój przyniosły liczne nagrody i odznaczenia. Warto wspomnieć o najważniejszych otrzymanych w tym roku – srebrnych medalach „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” przyznanych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego dla Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia” oraz Jadwigi Szado, wieloletniej dyrygentki.
www.muzeum.wieliczka.pl